Portakalların marketlerde neden kırmızı fileler içinde satıldığını hiç merak ettiniz mi? Görünüşe göre bu, gıda üreticileri ve süpermarketler tarafından duyularınızı kandırmak ve daha fazla meyve almanızı sağlamak için kullanılan bir illüzyondan başka bir şey değil.
Meyvenin etrafında kırmızı veya turuncu bir plastik ağ, portakal kabuğunun daha zengin bir turuncu renk olduğu izlenimini vermeye yardımcı olarak, tüketicilere sulu ve çekici görünmesini sağlıyor. Meyve olgunlaşmamışsa, renkli ağ aynı zamanda yeşilliğini azaltarak ve turunculuğunu artırarak daha olgun ve daha iştah açıcı görünmesini sağlıyor. Benzer bir şekilde, limonlar da doğal renklerini öne çıkarmak için sıklıkla sarı filelerde satılıyor. Eğer limonları kırmızı filelere koysaydınız, daha turuncu bir renge sahip olarak o kadar çekici gözükmezlerdi.
Konfeti yanılsaması
“Konfeti yanılsaması” olarak adlandırılan bir olgu, renk algısının çevredeki bağlamdan güçlü bir şekilde etkilenmesi anlamına gelir. Bu optik yanılsamada, nötr renkli bir top, farklı renkli çizgilerden oluşan bir ızgaranın içine yerleştirildiğinde, ön plandaki çizgilerin rengi ile topun rengi karışmış gibi görünür.
Almanya’daki Giessen Üniversitesi’nden psikolog Karl R. Gegenfurtner, yeni bir çalışmada süpermarketteki turuncu filenin konfeti yanılsamasını nasıl kullandığını ayrıntılarıyla anlatıyor: “Her cumartesi yerel pazardan en sevdiğim meyve satıcısı Helga’dan sıkmalık portakal alıyorum. Geçtiğimiz günlerde, Alman yazında beklenebileceği gibi, hiç güzel olgun portakalı yoktu. Daha sonra bir süpermarkete uğradığımda bol miktarda olgun portakal olduğunu gördüm ve tabii ki kolayca taşıyabileceğim turuncu bir file içine koyulmuş olan bunlardan bir miktar satın aldım. Evde portakalları ağdan çıkardığımda bir mucize gerçekleşti: Ağın içinde güzelce renklenen her bir portakal, yeşilin berbat bir tonuna dönüştü!”
Bilimsel yönteme sadık kalarak, bazı aldatıcı portakalları gösteren fotoğraflar gibi iddiasını doğrulayacak deliller de gösteriyor. Çalışma, “Renk asimilasyonunun tek başına renk görünümü üzerinde güçlü bir etki sağladığı ve yeşilimsi görünen turuncuyu güzel bir turuncuya dönüştürdüğü sonucuna vardık. Meyve satıcılarının bunu uzun zaman önce fark ettiğini söylemeye gerek yok. Tipik süpermarketlere baktığımızda, meyve ve sebzelerin (limon, soğan, kabak ve hatta patates gibi) tipik olarak mükemmel örnek renkteki ağlarda paketlendiğini görmek kolaydır” diyerek sonuçlanıyor.
Makale, konfeti yanılsamasının beynimizin çevresel görüşü ve renk algısını işlemek üzere programlandığı ilkesine dayandığını açıklıyor.
Temel olarak beynimiz bize mümkün olduğunca etkili bir şekilde anlaşılabilecek pürüzsüz, kusursuz bir deneyim sunmaya çalışır. Benzer şekilde, görsel sistemimiz de tekdüzeliği ve yumuşak geçişleri algılayacak şekilde yapılandırılmıştır. Kırmızı ağ turuncunun üzerine yerleştirildiğinde beynimiz, gördüğümüzü basitleştirmek için birbirine yakın olan renkleri birleştirir.
Çalışma i-Perception dergisinde yayınlandı.
